Các Vấn Đề Về Da Thường Gặp

Các vấn đề về da luôn là mối quan tâm lớn trong việc chăm sóc sức khoẻ. Vì da có thể coi là cơ quan lớn nhất của cơ thể, có chức năng như giao diện cần thiết giữa môi trường bên trong và bên ngoài.

Da có chức năng bảo vệ cơ thể khỏi các kích thích độc hại, ví dụ như vi sinh vật, chiếu xạ tia cực tím (UV), chất gây dị ứng và chất kích thích. Đồng thời đây cũng là bộ phận gặp nhiều vấn đề cần giải quyết.

Cùng Noom tìm ra các vấn đề về da thường găp nhất. Để hiểu cặn kẽ hơn nữa, bạn có thể quan tâm đến bài viết cấu trúc của làn da.

Ở đây chúng tôi cung cấp các vấn đề về da mang tính y học chuyên sâu. Các vấn đề về da thẩm mỹ xin vui lòng tham khảo tại đây : http://beta.noomfood.com/duong-da-bang-dau/

Da khô nguyên nhân của mọi vấn đề về da

Da khô là da thiếu dầu và mất độ ẩm (nước) trên lớp sừng.Cả cơ thể và cụ thể là lớp sừng không có khả năng giữ nước. Da mất độ ẩm có liên quan mật thiết với chức năng hàng rào bảo vệ da.

Da khô là nguyên nhân gây ra mọi nguồn gốc của các tình trạng da: lão hóa, nếp nhăn, mụn, viêm da, gãy vỡ chức năng hàng rào bảo vệ,  làm giảm đề kháng da tự nhiên.

Da khô gây ra ngứa rát da, gây ra những bệnh về viêm da thậm chí gây ra mụn và lão hóa da nhanh chóng.

Da là cơ quan bảo vệ cơ thể và bản thân da cũng có 1 chức năng bảo vệ chính mình, đó là chức năng hàng rào của da. Chức năng hàng rào như lớp lính canh gác, lớp tường bảo vệ chính làn da của mình, chức năng hàng rào bảo vệ da được vững chãi thì da khỏe đẹp.

Da khô , da mất độ ẩm hay chính xác y học là mất độ ẩm của lớp sừng tầng biểu bì của da. Từ đâu mà da lại dễ bị mất độ ẩm?

Cấu trúc của lớp sừng giống như một bức tường gạch, trong đó các mảnh sừng được bao quanh bởi lớp dầu của chính cơ thể chúng ta tiết ra (tuyến nhờn), lớp dầu hoạt động giống như “vữa” sắp xếp, cố định các mảnh sừng lại với nhau cho chắc chắn và cũng tạo nên một hàng rào của da, bảo vệ da. Khi cơ thể không tiết dầu thì hàng rào bảo vệ da lung lay đầu tiên.

Lớp sừng hoạt động như một hàng rào thẩm thấu và hàng rào kháng khuẩn. Hàng rào kháng khuẩn này là do tính axit yếu của pH bề mặt da, các gốc sphingoid tự do được tạo ra từ ceramide của tầng biểu bì, và các peptide kháng khuẩn. Sự hydrat hóa của lớp sừng cũng rất quan trọng đối với tính toàn vẹn của lớp sừng và duy trì cân bằng sinh học của hàng rào bảo vệ da.

Các thành phần yếu tố giữ ẩm tự nhiên trong lớp tế bào chết góp phần vào quá trình giữ nước giữ ẩm của lớp sừng. Thành phần của việc giữ ẩm tự nhiên bao gồm các axit amin tự do, axit pyrrolidone cacboxylic, axit lactic, axit urocanic, axit hữu cơ, peptit, đường, urê, citrate, glycerol, v.v.

Filaggrin là 1 sợi liên kết, một trong những dấu hiệu phân biệt cuối cùng của biểu bì, cũng hỗ trợ lớp sừng hydrat hóa (hydrate hóa là khả năng giữ nước).

Filaggrin được phân giải thành các axit amin tự do trong lớp sừng. Các axit amin này tiếp tục được chuyển hóa thành các dẫn xuất hút ẩm như axit pyrrolidone carboxylic từ glutamine và axit urocanic từ histidine.

Điều này làm cho filaggrin trở thành một trong những yếu tố chính ảnh hưởng đến tình trạng hydrat hóa (mất độ ẩm) của lớp sừng.

Viêm da dị ứng

Giống với da khô viêm da dị ứng  có liên quan tới chức năng hàng rào bảo vệ da

Viêm da dị ứng (eczema) là một bệnh viêm da mãn tính phổ biến. Cơ chế bệnh sinh viêm da dị ứng được cho là do rối loạn chức năng hàng rào của tầng biểu bì và viêm tế bào Th2 mãn tính trong da (tế bào Th2 hay còn gọi là lympho T, tế bào hỗ trợ, giữ vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch).

Khi có viêm da, sự hydrat hóa của lớp sừng giảm và mất nước qua biểu bì (TEWL) tăng lên. Trong thực hành lâm sàng, phép đo của mất nước qua biểu bì là một chỉ số quan trọng của chức năng hàng rào da. Ngoài ra, khô da (có hoặc không có bong vảy trên lâm sàng) thường liên quan đến chức năng hàng rào kém hơn.

Trên bề mặt da, ở mọi nơi trên cơ thể của người bị viêm da mãn tính thì chức năng hàng rào da đang bị suy giảm. Chức năng hàng rào bị suy giảm phần lớn là do sự nhạy cảm dị ứng với cả kháng nguyên protein và siêu kháng khuẩn tụ cầu. Hơn nữa, tình trạng viêm bên dưới hàng rào có thể làm thay đổi sự biệt hóa của lớp biểu bì, dẫn đến chức năng hàng rào bị ngưng lại.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các cytokine liên quan đến tế bào Th2 làm trầm trọng thêm tình trạng suy yếu hàng rào da bằng cách điều chỉnh sự biệt hóa tế bào sừng và tổng hợp chất béo của khoang gian bào của lớp sừng. Do đó, cần phải sửa chữa và phục hồi hàng rào da ở tầng biểu bì bằng cách sử dụng xà bông tự nhiên ,các chất làm mềm hoặc chất dưỡng ẩm thích hợp có thể hữu ích trong việc kiểm soát và ngăn ngừa căn bệnh viên da mãn tính hay còn gọi là viên da dị ứng .

Ngoài ra, làn da phải đối mặt với sự tấn công hàng ngày của các vấn đề bên ngoài. Vi khuẩn vi rút tấn công đôi khi dẫn đến chấn thương và/hoặc nhiễm trùng, dẫn đến vết thương, viêm da, lão hóa da hoặc sinh ung thư da.

Viêm da mãn tính

 Nguyên nhân viêm da mãn tính do thời gian chữa lành vết thương bị kéo dài

Chữa lành vết thương là nhiệm vụ của các cơ chế tế bào, thể dịch và phân tử. Chúng hợp tác với nhau thành 1 chuỗi hoạt động vô cùng sôi động. Quá trình này được mô tả trong bốn giai đoạn: cầm máu, viêm, tăng sinh và tái tạo mô.

Trong giai đoạn cầm máu, dòng chảy đông máu ngay lập tức được kích hoạt sau chấn thương, tạo ra một ma trận vết thương tạm thời

Giai đoạn viêm bao gồm một phản ứng miễn dịch bẩm sinh rất quan trọng trong việc phá vỡ và làm sạch các mô và các mảnh vụn mầm bệnh tại vị trí bị thương.

Tình trạng viêm xảy ra là phản ứng để chữa lành với những tổn thương này đối với hàng rào bình thường của da. Ở cấp độ phân tử, phản ứng viêm tham gia vào nhiều giai đoạn sửa chữa phức tạp liên quan đến phản ứng miễn dịch bẩm sinh, biệt hóa da và sửa chữa hàng rào da .

Khi có phản ứng viêm, việc đầu tiên là các tế bào sừng và các tế bào miễn dịch bẩm sinh như bạch cầu đại thực bào và tế bào lympho, tế bào mast và tế bào đuôi gai được kích hoạt. Các cytokine được tiết ra như IL-1α, TNF-α và IL-6 tạo ra các chemokine của quá trình điều hòa hóa học, thu hút các tế bào miễn dịch đến vị trí bị thương và nhiễm trùng.

ROS (gốc tự do oxi hóa) được sản xuất bởi các tế bào sừng và tế bào miễn dịch (khi được kích hoạt). Tế bào miễn dịch cũng tiết ra elastase và protease.

Khi bị viêm, cơ thể sẽ ngay lập tức sản sinh ra đề kháng (vi môi trường viêm) để sửa chữa mô và ngăn ngừa / kiểm soát nhiễm trùng. Tuy nhiên, các chemokine được tạo ra bởi các tế bào sừng hoạt hóa và các tế bào miễn dịch cũng có thể làm tổn thương mô da gần mục tiêu của phản ứng viêm.

Nếu tình trạng rối loạn điều hòa phản ứng viêm da kéo dài nghĩa là thời gian chữa lành vết thương ngoài da kéo dài thì các bệnh viêm da mãn tính như viêm da mãn tính hoặc vảy nến sẽ xuất hiện.

Quá trình thực bào (ăn tế bào): Bạch cầu đa nhân trung tính (PMN) giải phóng các gốc tự do oxi hóa (ROS) và gốc tự do nito hóa (RNS), tạo điều kiện thuận lợi cho sự phân hủy của các sinh vật lạ và bắt đầu quá trình thực bào (ăn tế bào) của mầm bệnh. Ngoài ra, các bạch cầu đa nhân trung tính (PMN) tiết ra mức độ cao collagenase, elastase và metalloproteinase nền (MMPs), giúp phá vỡ các tế bào bị tổn thương và chất nền ngoại bào.

Các đại thực bào hoạt động thông qua quá trình thực bào của mầm bệnh và các mảnh vụn tế bào. Số lượng đại thực bào tăng lên khi tình trạng viêm dai dẳng được quan sát thấy ở các vết thương mãn tính.

Ngược lại với các vết thương cấp tính thì tình trạng viêm là rất quan trọng trong giai đoạn đầu của quá trình sửa chữa vết thương, các vết thương mãn tính không lành có thể là do phản ứng viêm bất thường tương ứng với cường độ và thời gian. Do đó, tình trạng viêm có thể ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến quá trình làm lành vết thương.

Tình trạng viêm quá mức và/hoặc thời gian kéo dài có tương quan với việc tăng số lượng đại thực bào, dẫn đến kết quả của việc chữa lành vết thương kéo dài. Ngoài ra, mức độ của bạch cầu đa nhân trung tính được giải phóng quá mức, dẫn đến tổn thương rộng rãi của chất nền ngoại bào. Điều này cản trở sự hình thành các tế bào mới di cư và sinh sôi ở những vùng bị thương.

Do đó, cường độ viêm và thời gian giải quyết viêm là rất quan trọng trong việc tránh hoặc ít nhất là hạn chế tổn thương mô da bình thường. Việc điều chỉnh phản ứng viêm rất quan trọng trong việc duy trì cân bằng nội môi của da. Nếu phản ứng cấp tính ban đầu không giải quyết được yếu tố gây bệnh, thì phản ứng viêm sẽ tiếp tục và vi môi trường viêm tiếp theo sẽ phá vỡ cân bằng nội môi của da.

Trong lớp biểu bì, quá trình chuyển hóa các axit béo không bão hòa đa (PUFAs) diễn ra mạnh mẽ. Axit linoleic, 18-carbon n-6 PUFA chính trong biểu bì bình thường, trong biểu bì được chuyển hóa qua con đường 15-lipoxygenase chủ yếu thành axit 13-hydroxyoctadecadienoic, có đặc tính chống tăng sinh da.

Chế độ ăn uống thiếu axit linoleic (hay còn gọi là omega 3) dẫn đến rối loạn da có vảy và ngứa tương tự như viêm da cơ địa (AD) ở chuột không có lông .

Axit arachidonic (omega 6 đa bão hòa) và PUFA ( axit béo không bão hòa đa) chính thứ hai trong da, là một chất nền khác của 15-lipoxygenase, qua đó nó được chuyển hóa thành axit 15-hydroxyeicosatetraenoic (15-HETE). 15-HETE đặc biệt ức chế quá trình hóa học gây ra bởi leukotriene B4 của bạch cầu đa nhân hình ở người. Tuy nhiên, axit arachidonic chủ yếu được chuyển hóa qua con đường cyclooxygenase (COX) thành các prostaglandin E (2), F (2α) và D (2). Ở nồng độ thấp, các prostaglandin có chức năng điều chỉnh cân bằng nội môi của da, trong khi ở nồng độ cao, chúng gây viêm da và tăng sinh tế bào sừng.

Hơn nữa, ung thư biểu mô tế bào vảy của da là loại ung thư luôn biểu hiện quá mức COX-2 trong nhu mô và trung mô của các tổn thương tiền ác tính và ác tính.

Cách rút ngắn thời gian chữa lành vết thương

Trong giai đoạn tăng sinh của quá trình chữa lành vết thương là khi vết thương được xây dựng lại với mô mới được tạo thành từ collagen và chất nền ngoại bào. Trong giai đoạn tăng sinh, vết thương co lại khi các mô mới được xây dựng. Ngoài ra, một mạng lưới mạch máu mới phải được xây dựng để các mô hạt có thể khỏe mạnh và nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng. Nguyên bào sợi làm cho vết thương co lại bằng cách nắm chặt các mép vết thương và kéo chúng lại với nhau theo cơ chế tương tự như cơ chế của tế bào cơ trơn. Trong giai đoạn lành vết thương, mô hạt có màu hồng hoặc đỏ và kết cấu không đồng đều. Hơn nữa, mô hạt lành không dễ chảy máu. Mô hạt sẫm màu có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng, thiếu máu cục bộ, hoặc tưới máu kém.

Trong giai đoạn cuối của giai đoạn tăng sinh của quá trình lành vết thương, các tế bào biểu mô tái tạo vết thương. Điều quan trọng cần nhớ là quá trình biểu mô hóa diễn ra nhanh hơn khi vết thương được giữ ẩm và ngậm nước. Nhìn chung, khi băng bó hoặc băng bán tắc được áp dụng trong vòng 48 giờ sau khi bị thương, chúng sẽ duy trì độ ẩm thích hợp của mô để tối ưu hóa biểu mô.

Tăng nồng độ prostaglandin E (2) và F (2α) trong ung thư da biểu mô tiền ác tính và / hoặc ác tính là do sự điều hòa cấu thành của các enzym như COX-2, gây ra tăng sinh tổng hợp prostaglandin và điều chỉnh giảm 15-hydroxy-prostaglandin dehydrogenase (15-PGDH), Tăng nồng độ prostaglandin E đồng thời có liên quan đến việc bất hoạt các prostaglandin .

Do đó, việc bổ sung cho da với các loại dầu thực vật ( như dầu mù u, dầu mè đen ) nguyên chất cung cấp các chất chuyển hóa chống viêm và chống tăng sinh cục bộ ở da có thể được dùng như một liệu pháp trị liệu hoặc bổ sung cho các phác đồ điều trị tiêu chuẩn để kiểm soát và ngăn ngừa cả rối loạn viêm da và dày sừng hoạt hóa. Điều này có nghĩa sẽ làm vết thương nhanh phục hồi , tránh các bệnh viêm da mãn tính.

Lão hóa và ung thư da

Lão hóa da được giải thích là mất cân bằng oxy hóa. Mất cân bằng oxy hóa tiếng anh là Reactive Oxidative stress là sự mất cân bằng giữa sự hình thành các gốc tự do có oxy ROS (Reactive oxygen species) và cơ chế kháng oxy hóa (chống lại các gốc tự do) của cơ thể (Hoạt động oxy hóa – khử trong cơ thể).

Sự lão hóa của làn da của chúng ta có thể được thảo luận như hai thực thể: lão hóa do thời gian và do ảnh hưởng của môi trường.

Về mặt lâm sàng, lão hóa do ảnh hưởng của thời gian và môi trường cho thấy những thay đổi của da bao gồm mỏng đi, mất độ đàn hồi, thô ráp, nhăn nheo, tăng khô và suy yếu hàng rào bảo vệ da.

Lão hóa theo thời gian phụ thuộc vào sự giảm thay thế tế bào (lão hóa) của biểu bì, hạ bì, nhưng cũng do suy giảm khả năng tái tạo của chất nền ngoại bào (ví dụ, các bó collagen và sợi đàn hồi).

Loại lão hóa da thứ hai do các yếu tố bên ngoài tác động như bức xạ tia cực tím, ô nhiễm không khí, hút thuốc, thay đổi nhiệt độ bên ngoài và các tác nhân gây lão hóa da khác….

Tác động nhiều nhất là chụp ảnh bằng cách tiếp xúc lâu dài với bức xạ UV. Các dấu hiệu lâm sàng của hình ảnh bao gồm rối loạn sắc tố (chủ yếu là da sần và tàn nhang), chứng đàn hồi mặt trời, dày sừng quang hóa và dày sừng tiết bã.

Quá trình chụp ảnh được cho là do ảnh hưởng đến quá trình oxy hóa da, chủ yếu là do mức độ của gốc tự do oxi hóa (ROS) cao gây ra bởi bức xạ UV.

ROS dẫn đến sự suy thoái collagen và sự tích tụ của nó trong lớp hạ bì, còn được gọi là hiện tượng đàn hồi do năng lượng mặt trời. Mức độ ROS được điều chỉnh bởi các enzym chống oxy hóa trong da như superoxide dismutase (SOD), catalase (CAT) và glutathione (GSH).

Nếu khả năng bảo vệ chống oxy hóa bị lấn át sau khi tiếp xúc với ánh sáng UV trên diện rộng, việc sản xuất ROS vượt quá khả năng bảo vệ chống oxy hóa trong da. Điều này gây ra rối loạn oxy hóa, làm tổn thương các tế bào da và thay đổi biểu hiện gen của chúng, dẫn đến hình ảnh hóa, nhưng cũng thúc đẩy quá trình sinh ung thư da (ung thư da không hắc tố và hắc tố).

Một tìm kiếm tài liệu PubMed đã được thực hiện bằng cách sử dụng các thuật ngữ sau: dầu thực vật và viêm da dị ứng , lão hóa da, chức năng lập hàng rào cho da , ung thư da và chữa lành vết thương (WH). Tập trung vào những lợi ích tiềm năng của dầu thực vật bôi trên da, chúng tôi chọn những chất đã được nghiên cứu trước đây trên da người, da động vật (chủ yếu là các mô hình bệnh da ở chuột) hoặc nghiên cứu trong ống nghiệm với tế bào sừng. Cuộc nghiên cứu bao gồm việc sử dụng lâm sàng các loại dầu nguyên chất trong hạt, nhưng không liên quan đến chiết xuất dầu, dầu tinh luyện và các sản phẩm biến đổi sinh hóa của các loại dầu thực vật này và các sản phẩm phụ của chúng.

Tài liệu tham khảo:

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0960308518308174